Mimo iż Riśikeś jest nazywany światową stolicą jogi, w porównaniu z Hardwarem stanowi ciche i skromne miasteczko. Otoczony z trzech stron górami leży na wysokości 356 m. Przez miasto przepływa, jeszcze czysta, święta rzeka Ganges; wzdłuż jej piaszczystych brzegów pobudowano aśramy. Jest ich tu równie dużo jak w Hardwarze, stanowią wspaniałe ustronie, gdzie można na chwilę przystanąć, aby uczyć się medytacji, ćwiczyć jogę i zgłębiać nauki hinduizmu.
W latach 60. Beatlesi zatrzymali się w Riśikeś u swojego guru, jogina Maharischi Mahesha. Fakt ten przyniósł miastu błyskawiczny, aczkolwiek krótkotrwały rozgłos. Z Riśikeś wyruszają pielgrzymki do himalajskich centrów religijnych takich, jak Ba-drinath, Kedarnath czy Gangotri.
Orientacja i informacja
Pomocą służy biuro informacji turystycznej (30209) na Railway Station Rd. W dzielnicy Muniki-Reti, obok Tourist Complex, znajduje się biuro GMVN (30372). Organizuje przejazdy i wycieczki do północnych ośrodków pielgrzymkowych.
Większość aśramów znajduje się w północnej części miasta po obu stronach rzeki. Na drugą stronę Gangesu prowadzą dwa mosty: Śiwanand Dźhula i Lakszman Dźhula; przeprawa łódką kosztuje 2.50 INR (wg Hindusów zapewnia pomyślność).
Zwiedzanie
Warto wybrać się na ghat Triweni, gdzie o świcie wierni składają rzece dary z mleka i karmią ryby o zadziwiających rozmiarach. Po zachodzie słońca, podczas ceremonii uwielbienia rzeki Ganga Aarti, kapłani puszczają na wodę zapalone lampioniki. Stąd niedaleko do najstarszej w Riśikeś świątyni Bharaty (Bharat Mandir).
Lakszman Dźhula jest mostem wiszącym, zbudowanym w 1929 r. w miejsce mostu linowego. Tutaj brat Ramy, Lakszmana, miał przejść przez rzekę po linie z juty. Na zachodnim brzegu stoi stara świątynia Lakszmana (Lakshman Tempie). Po drugiej stronie rzeki widać kilka osobliwych budowli zakończonych wieżyczkami, wśród nich 13-piętrowy aśram Kailaszanand Mission (ciekawy widok z góry). Wzdłuż wschodniego brzegu można przespacerować się 2 km do Śiwanand Dźhula.
Na wschodnim brzegu, 4 km od Lakszman Dźhula na wysokości 1700 m stoi świątynia Neel Kanth Mahadewi (Neel Kanth Mahadev Tempie). Pielgrzymi ofiarowują bogini wodę z Gangesu. Do świątyni prowadzi droga, z której roztaczają się piękne krajobrazy. Najlepiej wybrać się tu o poranku, gdyż później robi się nieznośny upal (nie zapomnieć o czymś do picia). Obecnie do świątyni można dojechać autobusem.
Wspaniałą panoramę gór można podziwiać także z Kundźapuri, wzgórz leżących na północ od Riśikeś. Hindola Khal od Kundźapuri dzieli 3-kilometrowy spacer. Przez Hindola Khal przejeżdżają wszystkie autobusy do Tehri (45 minut od Riśikeś).
Pobyt w aśramie
Hinduistyczne ośrodki kształcenia duchowego w Riśikeś mogą wydać się nieco skomercjalizowane. Niemniej jest tu tak wiele aśramów, iż każdy powinien znaleźć miejsce zgodne ze swymi oczekiwaniami. Nawet krótki pobyt w aśramie może być niezapomnianym doświadczeniem. Przed wyborem konkretnego aśramu, warto porozmawiać z innymi podróżnymi oraz przez pewien czas brać udział w zajęciach w kilku różnych aśramach, by znaleźć odpowiedniego dla siebie guru.
Wiele aśramów wywiesza „regulamin”, który doradza codzienną kąpiel, zachowanie milczenia, dietę bez jajek, mięsa, ryb, alkoholu, cebuli, czosnku, tytoniu i betelu. W niektórych aśramach uczula się kobiety, by podczas menstruacji (masik dharma) nie wchodziły do świątyni ani na świątynny dziedziniec. Pośród innych informacji można przeczytać: „Ci, którzy cierpią na ropę w uchu lub przesunięcie siatkówki oka, podczas ćwiczeń jogi nie powinni wykonywać jakichkolwiek pozycji do góry nogami”.
W większości aśramów doba w ubogim pokoiku kosztuje 40 – 80 INR (niekiedy w cenę wliczane są trzy posiłki). Poniżej podane są tylko niektóre adresy.
Yoga Niketan jest polecany z racji dobrych kursów jogi. Aśram leży w cichej dzielnicy Muni-ki-Reki, prawie przy końcu głównej drogi (30227; 80 INR od osoby za dobę z wyżywieniem i podstawowym kursem, pobyt – minimum 15 dni, dodatkowe kursy za dodatkową opłatą).
Ved Niketan jest bardzo spokojnym miejscem. Poranne zajęcia jogi o 5.30 oraz wieczorne wykłady mają charakter fakultatywny. Aśram ma ponad 100 pokoi rozmieszczonych wokół dużego dziedzińca (pokoje 30 INR lub 40 INR z łazienką, posiłki 14 INR; ceny kursów: 300 INR/tydzień, 1000 INR/miesiąc).
Aśram Shivanand (Towarzystwo Życia Duchowego) założył Swami Shivanand. Aśram jest dobrze znany, a towarzystwo ma wiele ośrodków w innych krajach. Rezerwacji na krótkie lub dłuższe – trzymiesięczne kursy, należy dokonać dwa miesiące wcześniej (fax 31190). Codziennie o 10.00 i 17.00 odbywają się otwarte wykłady.
Szkoła Jogi (Yoga Study Centre) oferuje trzytygodniowe kursy dla początkujących, średnio zaawansowanych i zaawansowanych. Za pośrednictwem szkoły można zarezerwować noclegi, za kursy płaci się w formie datków. Aśram mieści się na Kojalgati, s 31196.
Centrum Medytacji Transcendentalnej jogina Maharishi Mahesha cieszy się najlepszą opinią pośród innych aśramów w Riśikeś, a ceny nie są tu wygórowane. Obowiązuje wcześniejsza rezerwacja: Maharishi Mahesh Yogi Ashram, Rishikesh, 249201 UP (asram czasowo nieczynny).
Wycieczki
Biuro informacji turystycznej GMVN oferuje 10 wycieczek, głównie w sezonie letnim. Jedną z nich jest 12-dniowa wycieczka do Ćhar Dham (Jamunotri, Gangotri, Kedarnath) za 3025 INR.
Agencje turystyczne w rejonie Ghat Rd organizują spływy pontonami z Śiwpuri, 15 km w górę rzeki. Apex Adventure Tours (u 31503), niedaleko biura GMVN w Muni-ki-Reti, oferuje spływy pontonami za 508 INR od osoby (minimum dwie osoby) oraz drogie wyprawy trekkingowe.