Długa i wąska dolina Zanskar została otwarta dla turystów zagranicznych jeszcze później niż Ladakh. Z Kargil do stolicy regionu Padum można dojechać jeepem. Droga nie jest jednak czynna przez cały rok.
Przynajmniej przez kilka miesięcy w roku zwolennicy górskich wypraw mogą wydeptywać tutejsze szlaki. Niektóre są wyjątkowo trudne do pokonania. Do najpiękniejszych należą trasy do Ladakhu, Kaszmiru i Himaćal Pradeśu.
Ostrzeżenie
W połowie 1995 r. w Zanskarze powstał ruch wyzwolenia. Niestety, jednym z pierwszych postanowień dowódców był zakaz wpuszczania turystów na teren Zanskaru. Przed wyruszeniem w podróż lepiej dowiedzieć się o panującej obecnie sytuacji.
PADUM
Główne miasto Zanskaru liczy tysiąc mieszkańców, z czego trzystu to ortodoksyjny odłam muzułmanów – sunnici. Miasto leży przy południowym krańcu żyznej równiny, w pobliżu miejsca, gdzie łączą się dwie rzeki, tworząc Zanskar.
W miejscowym biurze turystycznym zdobędziemy informacje o zakwaterowaniu; zapytajmy, gdzie wynajmuje się konie. Po przyjeździe do Padum turyści powinni zameldować się w biurze zarządu turystyki.
Noclegi
Padum nie posiada dobrej bazy noclegowej. Zakwaterowanie oferuje kilka skromnych hoteli, można też wynająć kwatery prywatne. Tanie miejsca sali sypialnej ma położona w centrum Shapodokla. Pobyt w hotelu Haftal oraz Ibex kosztuje 50 i 80 INR. Za podobną cenę można jednak zatrzymać się w lepszym Chora-la. Najwięcej płaci się za noc w Tourist Bungalow, ale niewątpliwą zaletą są pokoje dwuosobowe z łazienką.
OKOLICE PADUM
Zangla Gompa i Karsza Gompa
Dzięki poprowadzonej wokół Padum trasy w ciągu czterech dni można poznać malownicze okolice tego miasta. Pierwszego dnia wyprawy dochodzi się do położonego nad rzeką Thonde. Nad tą niewielką miejscowością góruje wspaniały klasztor. Droga prowadzi przez most wiszący, co uniemożliwia pokonanie tej trasy przez konie. Z tego też względu wynajmuje się je dopiero w Thonde.
Celem drugiego dnia wyprawy jest Zangli. Król Zanskaru miał tu kiedyś swój zamek. Następnego dnia szlak wiedzie z powrotem do Thonde i dalej przez rzekę aż do Karszy, głównego klasztoru w Zanskarze. Ostani dzień przeznaczony jest na powrót do Padum. Turyści mogą przeprawić się przez rzekę promem lub iść na piechotę do drewnianego mostu Tungri i nadrabiając nieco drogi, powrócić do stolicy Zanskaru.
Trasa Tungri-Zongkhul Gompa
Na pokonanie tego szlaku potrzebne są cztery dni. Trasa wiedzie do przełęczy Muni i dalej prosto do przełęczy Umasi La. Po drodze można obejrzeć klasztory Sani Gompa i Zongkhul Gompa.
WĘDRÓWKI PO ZANSKARZE
Górskie wędrówki po Zanskarze nie należą do łatwych, dlatego przed wyruszeniem w drogę trzeba koniecznie zaopatrzyć się w odpowiedni sprzęt i prowiant. W Lehu znajduje się kilka wypożyczalni, w których można otrzymać śpiwory, kombinezony i namioty, plącąc od 500 do 1000 INR za dzień. Rzeczy te są jednak bardzo słabej jakości i lepiej będzie, jeśli turyści przywiozą własny sprzęt.
Kilka rozpoczynających się w Padamie (ośrodek administracyjny Zanskaru) tras prowadzi przez wioski, gdzie można znaleźć zakwaterowanie i posilić się w herbaciarniach. Wiele szlaków jednak oddalonych jest od jakichkolwiek osad. Oznacza to, że na noc turyści muszą rozbić obozowisko. Tym bardziej niezbędne jest posiadanie kompletnego wyposażenia.
W Padamie można wynająć konie za około 200 INR na dzień.
Z Padamu do Darći
Ze wszystkich szlaków w dolinie Zanskar, trasa z Padam do Darći cieszy się największą popularnością. Na jej pokonanie potrzebny jest przynajmniej tydzień. Przez pierwsze trzy etapy wspinaczki dobrze oznaczony szlak wiedzie w górę do doliny Tsarap. Tutaj droga skręca w kierunku klasztoru w Phugtal, najstarszej tego typu budowli w Zanskarze.
Na trasie z Phugtalu turysta przechodzi przez parę wiosek, po czym dociera do Kar-gjaku (Kargyak), najwyżej położonej osady w tej części Zanskaru. Następny etap prowadzi do leżącej w głównej części Himalajów przełęczy Singo (5090 m). Pokonanie przełęczy jest przedostatnim odcinkiem szlaku, kończącego się w wiosce Darća.
Z Darći można dojechać autostopem do doliny Indusu lub do Lehu. Można także odbyć podróż kursującym raz dziennie autobusem do Manali w dolinie Kullu.
1. etap Padam-Mune (6 godz.)
2. etap Mune-Purne (8 godz.)
3. etap Purne-klasztor Phugtal i Testa (6 godz.)
4. etap Testa-Kargak (7 godz.)
5. etap Kargjak-Lakong (6-7 godz.)
6. etap Lakong-Rumdźak, przez przełęcz Śingola (6-7 godz.)
7 etap Rumdźak-Darća (6-7 godz.)
Z Padamu do Lamajuru
Na trasie do klasztoru w Lamajuru turystów czeka pokonanie kilku przełęczy wysokości ok. 5000 m. Podobnie jak w przypadku wyprawy przez przełęcz Singoa, konieczne jest posiadanie dobrej jakości kompletnego wyposażenia.
Szlak rozpoczyna się w Padamie, ale można też wyruszyć sprzed pobliskiego klasztoru Karsza, największego w Zanskarze. Dwa etapy trasy pokonuje się wzdłuż lewego brzegu rzeki Zanskar, później droga zakręca w kierunku przełęczy Hanuma (4950 m) i klasztoru w Lingszet. Tylko jeden etap szlaku dzieli to miejsce od podnóża przełęczy Singge (5050 m), najwyżej położonego odcinka wspinaczki. Przejście przez Singge nie jest zbyt trudne i kończy się zejściem do wioski Photaksar.
Z Photaksar podchodzimy w górę do szczytu przełęczy Sisir (4850 m) i dalej do wioski Honupatta. Dwa następne etapy prowadzą w kierunku klasztoru w Lamajuru i autostrady z Lehu do Sriniagaru. Drogę powrotną do Lehu można przebyć autostopem.
1. etap Padam- Karsza (3 godz.)
2. etap Karsza- Piszu (4-5 godz.)
3. etap Piszu – Hanumil (4-5 godz.)
4. etap Hanumil – Snertse (5 godz.)
5. etap Snertse-Lingszet, przez przełęcz Hanuma (5-6 godz.)
6. etap Lingszet-podnóże przełęczy Singge (5-6 godz.)
7. etap przełęcz Singge-Photaksar (5-6 godz.)
8. etap Photaksar- Honupatta, przez przełęcz Sisir (6 godz.)
9. etap Honupatta-Wanla (5 godz.)
10. etap Wanla-Lamajuru (3-4 godz.)
Z Padamu do Kisztwaru (Kishtwar)
Prowadząca nad głównym pasmem Himalajów trasa jest prawdziwym wyzwaniem dla miłośników wspinaczek. Jednak na jej pokonanie, zabierające co najmniej tydzień, powinni zdecydować się tylko najbardziej doświadczeni turyści. W związku z tym, iż konie nie są w stanie przejść przez przełęcz Umasi, w zdobyciu tego odcinka pomagają często tragarze. Za dojście do wioski Sunćam (Suncham), przy krańcu przełęczy, karzą sobie płacić nawet 2000 INR. Niestety, żadnego nie da się namówić do dalszej drogi, dlatego odtąd turyści zdani są już tylko na wynajmowane tu konie lub muły.
Z Padamu szlak odbija w górę do doli- 1 ny Zanskar, mijając po drodze wioskę Tun-gri i prowadząc dalej do klasztoru w Zong-kulu. Aby dojść do przełęczy Umasi, trzeba pokonać jeszcze jeden etap. Jest on źle oznaczony, co wiąże się z koniecznością wynajęcia przewodnika. Ten trudny odcinek kończy się bardzo stromym podejściem.
Z przełęczy (5340 m) roztacza się wspaniały widok na Himalaje. Za Umasi rozpoczyna się ogromny występ skalny. Większość przewodników nalega, aby przed zejściem do wioski Sunćam właśnie tu zatrzymać się na noc. Końcowy odcinek do wioski Atholi najlepiej pokonać w dwóch etapach.
Z Atholi jeżdżą autobusy do Kisztwaru. Można też zdecydować się na 3-eta-pową wyprawę w górę doliny Ćandry do wioski Kilar i nowej drogi prowadzącej do doliny Kullu i Manali.
1. etap Padam-klasztorwZongkulu(6-7godz.)
2. etap Zongkul-podnóże przełęczy Umasi (6-7 godz.)
3. etap Umasi-obozowisko (7 godz.)
4. etap obozowisko-Sunćam (8 godz.)
5. etap Sunćam-Marchel (3 godz.)
6. etap Marćel-Atholi (8 godz.)