DŹAJPUR – Stolica Radźasthanu jest powszechnie znana jako „różowe miasto”, ponieważ ten właśnie kolor cechuje elewacje starych zabudowań. (W kulturze radźpuckiej kolor różowy byt tradycyjnie utożsamiany z gościnnością.) Dźajpur tym się różni się od innych miast, leżących na równinie Gangesu, że posiada szerokie ulice, odznaczające się doskonałą harmonią przestrzenną. Miasto, usytuowane nad wysuszoną niecką jeziora pośród dzikiego, mało urodzajnego krajobrazu, otaczają jałowe wzgórza z fortecami i murami obronnymi. Już dawno temu zabudowa Dźajpuru przekroczyła linię murów, ale mimo dużych rozmiarów i wielu mieszkańców, miasto jest dosyć spokojne i generalnie mało zatłoczone.
Historia
Miasto zawdzięcza swą nazwę i starannie zaplanowaną zabudowę wielkiemu wojownikowi i astronomowi, maharadży Dźajowi Singhowi II (1699-1744). W 1727 roku, kiedy potęga Mogołów przeżywała kryzys, Dźaj Singh zdecydował, że to już odpowiedni czas, aby rozbudować miasto i przenieść je z ciasnej, położonej na wzgórzu fortecy do pobliskiego Amberu na tereny równinne. Maharadża zbudował miasto zgodnie z zasadami planowania przestrzennego, które zostały opisane w dawnej rozprawie hinduskiej na temat architektury pt. Śilpa-Śastra. W 1728 Dźaj Singh wzniósł wspaniałe obserwatorium, które do dziś stanowi jedną z głównych atrakcji Dźajpuru.
Orientacja
Otoczone murem „różowe miasto” znajduje się na północny wschód od Dźajpuru, natomiast nowsze dzielnice ciągną się w kierunku południowym i zachodnim. Główne centrum handlowe na starym mieście to Dźohari Bazaar, czyli targ złotników. W przeciwieństwie do innych, wciśniętych w ciasne uliczki centrów handlowych na terenie Indii, Dźohari Baazar mieści się przy szerokiej, rozległej alei. Do dziś zachował wszystkie siedem bram prowadzących na stare miasto, lecz niestety duże fragmenty murów zostały rozebrane i ponownie wykorzystane jako surowiec budowlany. Ochronie podlega więc obecnie to, co ostało się rozbiórce.
Przez nowszą część miasta przebiegają trzy główne, połączone ze sobą, drogi – Mirza Ismail (MI), Station i Sansar Chandra Marg. Znajduje się przy nich większość tanich, przeciętnych hoteli i restauracji, a także dworzec kolejowy i autobusowy, poczta główna, wiele banków i nowoczesne centrum handlowe.
Informacja turystyczna
Biura informacji turystycznej Pracownicy głównego biura informacji turystycznej (codz. 6.00-20.00; 315714), znajdującego się na dworcu kolejowym przy peronie I, chętnie udzielają pomocy i dysponują wieloma przewodnikami, broszurami i mapami. Punkt informacyjny jest również na dworcu autobusowym przy stanowisku nr 2 (codz. 10.00-17.00, oprócz nd.).
Rządowe biuro informacji turystycznej (pn.-pt. 9.00-18.00, sb. 9.00-13.00; 372200) znajduje się w hotelu Khasa Kothi; niestety, poza zwykłymi broszurami nie ma co liczyć na uzyskanie tu innych informacji, dlatego raczej nie warto się tu wybierać.
Pieniądze
Na pierwszym piętrze State Bank of India na MI Rd przy bramie Sanganeri mieści się kantor wymiany walut (pn-sb), którego pracownicy obsługują klientów szybko i rzetelnie.
W Dźajpurze znajduje się też wiele innych banków, które czynne są nieco dłużej, m.in. „wieczorowy oddział” State Bank of Bikaner & Jaipur, mieszczący się naprzeciw poczty głównej, czynny od 14.00 do 18.00; można tu zrealizować czeki podróżne.
Poczta i telekomunikacja
Przy wejściu do poczty głównej codziennie (10.00-16.30) rozkłada swój kramik pewien Hindus, który zszywa i skleja paczki, a za usługi nie pobiera wygórowanych opłat.
W mieście znajduje się wiele biur, w których skorzystać można z faksu; jedno z nich mieści się nawet na dworcu kolejowym przy peronie I.
Księgarnie
Books Corner niedaleko Niro’s Restaurant oferuje duży wybór angielskich książek w miękkiej i twardej oprawie oraz przewodników i czasopism. Warto też zajrzeć do księgarni, mieszczącej się w Rambagh Pałace Hotel. Skromniejszą, lecz bardziej specjalistyczną ofertę posiada punkt w hotelu Arya Niwas.