Madhja Pradeś, największy stan Indii, leży w samym środku kraju. Niemalże cały obszar Madhja Pradeśu położony jest na płaskowyżu, co decyduje o panującym tu w lecie suchym gorącym klimacie. Zarówno historia, jak i obecny charakter stanu, nazywanego dawniej Malwą, naznaczone są śladami każdej z kolejnych epok w dziejach Indii. Niewielki procent mieszkańców Madhja Pradeśu stanowią przedstawiciele starych plemion – aryjscy Gondowie i Bhilowie. Zdecydowana większość to praktykująca hinduizm ludność indyjsko-aryjska posługująca się językiem hindi.
Wiele miejsc, mogących z pewnością zwrócić uwagę turystów, położonych jest w odległych i trudno dostępnych częściach stanu. Bez względu na to, gdzie się przebywa, dojazd do Khadżuraho, na północy Madhja Pradeśu, zawsze zabiera dużo czasu. Z tego powodu przyjeżdżają tu głównie osoby podróżujące na prowadzącej w pobliżu miasta trasie z Agry do Wara-nasi (Benares). Centralne usytuowanie jest niewątpliwą zaletą Dźabalpuru (Jabalpur), miejscowości słynącej ze skał marmurowych. Długa podróż czeka turystów wybierających się do Kanhy, oddalonej o 170 km na południowy wschód od Dźabalpuru. Tutejszy park narodowy cieszy się ogromną popularnością, głównie ze względu na żyjące w nim tygrysy.
Zwiedzanie Madhja Pradeśu znacznie ułatwia linia kolejowa poprowadzona z Delhi do Mumbaju (Bombaj). Wyruszając z Agry, leżącej tuż za północną granicą stanu, turyści mogą zwiedzić po drodze Gwalior (największą atrakcją jest tutejszy fort), Sańći (Sanchi), Bhopal, Udźdźajn (Ujjain), Indore i Mandu. Można się stąd udać do położonego na wschodzie Gudżaratu albo pojechać dalej na południe do Adżanty (Ajanta) i jaskiń o nazwie Ellora w Maharasztrze.
Madhja Pradcś należy do tzw. pasa hinduskiego, północnego regionu Indii zamieszkiwanego głównie przez Hindusów. Zrozumiałe jest zatem, iż wpływ na losy stanu mają przede wszystkim hinduscy fundamentaliści z ugrupowania BJP. Po bulwersującej wiadomości o zniszczeniu meczetu w Ajodjhi (Ayodyha), pod koniec 1993 r. przeprowadzono nowe wybory do władz stanowych. Choć zwycięstwo przypadło ponownie członkom BJP sporo głosów otrzymali też przedstawiciele Partii Kongresu.
Historia
Początki dziejów Malwy sięgają czasów panowania Aśoki, buddyjskiego cesarza z dynastii Maurjów. Za największe jego dzieło uważa się buddyjskie budowle w Sańći, które przetrwały do dziś. Po dynastii Maurjów do władzy doszli Sungowie, a następnie Guptowie. Około 1000 r. nastał kres burzliwych rządów Hunów, i wtedy południowo-zachodnie obszary Madhja Pradeśu przeszły w ręce Paramarów. Najznamienitszym przedstawicielem dynastii był Radża Bhodźa. Użyczył on swego imienia miastu Bhopal, wsławił się też rządami w Indore i Mandu.
W latach 950-1050 Malwa podlegała władzy dynastii Ćandelów. To właśnie na ich życzenie zbudowano w Khadżuraho wiele wspaniałych świątyń, będących do dziś wielką atrakcją Indii.
Na przełomie XII i XVI w. Malwa była przyczyną nieustających konfliktów pomiędzy Hindusami a muzułmańskimi najeźdźcami. Najwięcej walk stoczono o Mandu, miasto obronne w południowo-zachodniej części państewka. Zwycięstwo odnieśli w końcu muzułmanie, nie było im jednak dane cieszyć się nim zbyt długo. Władzę nad krajem przejął wkrótce lud zwany Marathami, a po nich nastała epoka panowania imperium brytyjskiego.
Obchody święta Diwali w Madhja Pradeśu
Podczas pobytu w wiosce Kanasia miałem okazję przyjrzeć się obchodom święta Diwali. W uroczystej paradzie brała udział niemalże cała, licząca pięć tysięcy mieszkańców, społeczność. Zaskoczyło mnie to, iż niebywale bogatymi i wymyślnymi ozdobami wyróżniały się głównie krowy. Z początku trudno było je rozpoznać, gdyż zostały kolorowo pomalowane, obwieszone girlandami kwiatów oraz niewiarygodną ilością świecidełek. Prawdę mówiąc, wyglądały jak bożonarodzeniowe drzewka. Z łajna krów mieszkańcy wykonują rzeźby mające symbolizować górę, którą Kryszna wskazał ręką. Najbardziej zaskakujący wydał mi się jednak rytuał polegający na odegraniu pojedynku krów, walczących w imię Kryszny.