OKOLICE LEHU
Spływy
Kilka biur podróży w Lehu zajmuje się organizowaniem spływów (white-water rafting trips) po rzece Indus. Koszt wyprawy wynosi 700 INR od osoby. Polecamy korzystanie z usług biur Indus Himalaya (w pobliżu hotelu Yak Taił) oraz High-land Adventures.
Spitok Gompa
Klasztor Spitok Gompa, oddalony o 10 km od Lehu, wznosi się na wzgórzu nad rzeką Indus, przy końcu pasa startowego. Świątynia (Gonkhang) liczy ponad tysiąc lat. Za wstęp do środka płaci się 13 INR. Z budowli roztacza się wspaniały widok na rzekę. Prowadzący tu szlak spacerowy z Lehu nie należy do ciekawych, zwłaszcza że po drodze przechodzi się przez koszary wojskowe.
Klasztor Phijang
W odległość 24 km od Lehu, przy drodze do Śrinagaru, znajduje się zamieszkiwany przez 50 mnichów klasztor Phijang; bilet wstępu kosztuje 10 INR. Poniżej klasztoru położona jest urocza wioska.
Autostrada Beacon i dolina Nubra
Piękne tereny doliny Nubra dopiero niedawno udostępniono turystom. Dolina leżała niegdyś na szlaku handlowym przebiegającym ze wschodniego Tybetu do Turkiestanu, przez przełęcz Karakorum. Kupcy chętnie zatrzymywali się w Nubrze, słynącej z żyznej gleby i bogatych upraw owoców i zbóż.
Mieszkańcy doliny (90% buddystów, 10% muzułmanów) nadal praktykują poliandrię, inaczej wielomęstwo, polegającą w ich przypadku na związku jednej kobiety z trzema braćmi.
Zezwolenia na wjazd
Warunkiem otrzymania zezwolenia jest uczestnictwo przynajmniej w czteroosobowej wyprawie, dlatego też przysługuje ono automatycznie wszystkim osobom biorącym udział w wycieczkach organizowanych przez biura podróży w Lehu. Turyści zagraniczni mogą dojechać najdalej do Panamiku i Di-skitu w dolinie Szijok (Szyok).
Zezwolenia otrzymuje się w Lehu, w urzędzie District Directorate. Turyści, chcący zorganizować grupę, mogą zamieścić lub znaleźć odpowiednie ogłoszenie na znajdującej się przed German Bakery tablicy ogłoszeń.
Somoor
Warto znaleźć czas na zwiedzenie klasztoru Samling Gompa, wzniesionego prawie 150 lat temu. Osoby pragnące uczestniczyć w porannej pudźa, rozpoczynającej się o 4.00, mogą zatrzymać się tu na noc. Zakwaterowanie oferuje też Ibex Guest House & Camping Garden, prowadzony przez miejscową nauczycielkę, Sonam Dolkar.
Panamik
Panamik, 150 km za Lehem, jest najdalej położonym punktem, do którego mogą dotrzeć turyści zagraniczni. Znajdują się to dwa ośrodki rzemieślnicze – jeden zajmuje się tkactwem, drugi rzeźbami w drewnie.
Ensa Gompa
Wznoszący się po drugiej stronie doliny liczy prawie 250 lat. Budowla leży znacznie dalej, niż się to wydaje turystom obserwującym ją z Panamiku. Pokonanie trasy prowadzącej w górę doliny przez Hargam i rzekę, zabiera aż sześć godzin.
W Panamiku zakwaterowanie można znaleźć w niewielkim pensjonacie otoczonym polem kempingowym. Pokoje kosztują 25 INR od osoby, posiłki są w tej samej cenie.
Diskit
W Diskicie znajduje się siedziba władz doliny Szijok (Shyok). Noclegi oferuje urządzony w stylu indyjskim (w przeciwieństwie do popularnego stylu Ladakhi) Shapnam Guest House.
Połączenia
Droga do doliny wiedzie przez przełęcz Khardong (5606 m), co czyni z niej najwyższą drogą samochodową na świecie.Tra-sa otwarta jest jedynie przez trzy miesiące, od czerwca do sierpnia.
W każdą środę o godz. 6.00 odjeżdżają autobusy z Lehu do Panamiku. Zwykle panuje w nich ogromny tłok, dlatego wielu turystów decyduje się na podróż na dachu, na co policjanci często przymykają oko. Kontrola paszportów i zezwoleń odbywa się przed wjazdem na przełęcz Khardong. Z Diskitu do Lehu można dostać się autobusem odjeżdżającym w każdą środę o godz. 6.00.
Na terenie doliny w czwartki i w niedziele kursuje też miejscowy autobus z Panamiku do Diskitu; odjeżdża o 11.00. Z Somooru do Diskitu autobusy jeżdżą we środy o godz. 8.00. Podróż tę można odbyć autostopem, zatrzymując samochody wojskowe.
Ćoglamsar (Choglamsar)
Obóz uchodźców tybetańskich Ćoglamsar przerodził się w ważny ośrodek studiów nad literaturą i historią Tybetu, a także filozofią buddyjską. Miejscowe dzieci często zaczepiają przyjezdnych i proszą o cukierki, nie należy być jednak zbyt hojnym, gdyż dzieci zaczną się zajmować wyłącznie żebraniem na ulicy.
W Ćoglamsarze, tuż nad rzeką, znajduje się wspaniała rezydencja Dalaj Lamy. Pobliski most prowadzi na drugi brzeg Indusu do wioski Stok. Wyboistą drogą do-jedziemy także do Hemis.
Towarzystwo Mahabodi organizuje kursy medytacji, odbywające się w Rde-wa Ćan (Rde-wa Chan), niedaleko Ćoglamsar. Więcej szczegółowych informacji udziela obsługa głównej siedziby towarzystwa w Lehu.
Śej (Shey)
Znajdował się tu dawniej letni pałac królów Ladakhu. Budowla powstała 560 lat temu, do czasów obecnych przetrwały jedynie ruiny. W dość dobrym stanie zachował się natomiast pałacowy klasztor i umieszczony wewnątrz posąg Buddy siedzącego. Za wejście do środka płaci się 10 INR (czyn. 7.00-9.00 i 17.00-18.00). Turyści chcący zwiedzić klasztor o innej porze muszą w położonej poniżej klasztoru wiosce odszukać mnicha Taszi, który pomoże w znalezieniu klucza.
Tikse Gompa
Mury klasztoru Tikse Gompa, wznoszącego się 17 km za Lehem, widoczne są już z Seju. Dzięki coraz większym dochodom czerpanym z turystyki ta piękna budowla jest obecnie odrestaurowywana. Sporo uroku zawdzięcza klasztor swemu malowniczemu położeniu na szczycie wzgórza, z którego roztacza się widok na wioskę i rzekę. Obok parkingu znajduje się niewielka świątynia Zan-La.
W klasztornej bibliotece kryje się wspaniała kolekcja tybetańskim książek, a także kilka cennych dzieł sztuki. Biblioteka jest też znakomitym punktem obserwacyjnym – zainteresowani zobaczą ceremonie religijne, rozpoczynające się o 6.30 lub w samo południe. Każdą z nich poprzedzają dźwięki rogu rozchodzące się z dachu klasztoru. Pokoje (wyłącznie dwuosobowe), całkiem miłe, oferuje Skalzang Chamba House.
Karu
Karu jest ostatnią wioską w dolinie Indusu na drodze do Manali. W odległości 20 minut jazdy za Kiru, w Upśi (Upshi), znajduje się punkt kontroli policyjnej. W okolicy jest wiele herbaciarni.
Hemis Gompa
Na zachodnim brzegu Indusu, w odległości 45 km od Lehu, wznosi się największy i najważniejszy klasztor w Ladakhu, Hemis Gompa. Można się tu bez kłopotów dostać samochodem lub jeepem, natomiast bardzo uciążliwa i długa jest podróż autobusem. Turyści zdani na ten środek transportu będą musieli zatrzymać się na noc w klasztorze. Lepszym rozwiązaniem jest dojechać tylko do rzeki, następnie pokonać 6 km na piechotę, zwiedzić klasztor, przespacerować się znów do rzeki i stamtąd jeszcze tego samego dnia wrócić autobusem do Lehu.
Klasztor rozsławiło święto Hemis, przypadające na drugą połowę czerwca lub początek lipca. Związane z nim obchody należą do najbardziej spektakularnych uroczystości religijnych, a swego czasu były też jedyną taką ceremonią odbywającą się w sezonie turystycznym. W ślady Hemis Gompa poszli mnisi z innych klasztorów. Szukając pewnego i stałego źródła dochodu, coraz częściej dopasowują terminy swych obrządków do sezonu turystycznego święta. Święto Hemis trwa dwa dni. Bardzo ciekawą uroczystością jest taniec zamaskowanych mężczyzn.
Oprócz wspaniałej biblioteki w klasztorze zachowały się piękne malowidła ścienne i posążki Buddy. Za wstęp do środka płaci się 5 INR.
Droga na prawo od Kiru wiedzie do klasztoru. Jest jeszcze jedna trasa prowadząca na lewo do oddalonego o 5 km od głównej drogi klasztoru Ćemre (Chemre) Gompa. Po pokonaniu następnych 10 km dochodzi się do klasztoru Trak Tok Gompa. Wprawdzie obie budowle znajdują się na strzeżonym terenie, władze zezwalają turystom na zwiedzenie.
Noclegi
Zakwaterowanie w Hemisie oferuje raczej obskurny Rest House&Restaurant, ale zamiast nocować na brudnej sali sypialnej, lepiej poszukać czystszych i tańszych pokoi w domach prywatnych. 'NParachute Restaurant, koło przystanku autobusowego, podaje się smaczne posiłki.
Matho
Wprawdzie droga biegnąca wzdłuż zachodniego brzegu Indusu nie jest tak dobrze utrzymana, jak trasa po przeciwnej stronie, warto jednak jechać nią wracając z Hemisu. Prze-jedziemy bowiem obok kilku obiektów, które z pewnością zwrócą naszą uwagę. A otóż i Matho leżące w niewielkiej dolinie, 5 km od Stagny. Podczas odbywającego się w miejscowym klasztorze święta mnisi, nawiedzeni przez duchy, wpadają w trans. Klasztor jest również w miejscowości Stagna, na zachodnim brzegu Indusu.
Stok
Drogą prowadzącą na zachód od skrzyżowania w pobliżu mostu w Ćoglamsar doje-dziemy do pałacu w Stoku.
W 1974 r. zmarł ostatni król Ladakhu, wdowa po nim nadal mieszka w zbudowanym przed dwustu laty pałacu. Wszystko wskazuje na to, iż nowym królem zostanie jej najstarszy syn. Na razie trzeba jednak poczekać, aż osiągnie odpowiedni wiek. Turystom wolno zwiedzać jedynie pałacowe muzeum (czyn., 7.00-19.00; 20INR).
Pharka Gompa
Niewielki klasztor, urządzony w jaskini, znajduje się naprzeciwko klasztoru w Spitok, na zachodnim brzegu rzeki. Droga samochodowa prowadzi przez most w Ćoglamsar lub przez drugi most w pobliżu Spitoku; ostatnie kilka kilometrów trzeba pokonać na piechotę.